Do wolności przez Zbroszę Dużą

W dniu dziewiątego września 2018 r. w miejscowości Zbrosza Duża odbyły się uroczystości upamiętniające 40. rocznicę powstania Komitetu Samoobrony Chłopskiej Ziemi Grójeckiej, jednej z najaktywniejszych spośród działających na przełomie lat 70 i 80 struktur chłopskich w Polsce. Członkami Komitetu byli mieszkańcy okolicznych wsi, którzy na czele z ks. Czesławem Sadłowskim wywalczyli możliwość zbudowania w Zbroszy Dużej kościoła, a następnie wraz z miejscową ludnością jawnie występowali w sprawach polskiej wsi, m. in. żądali zmiany ustawy emerytalnej odmawiając płacenia składek emerytalnych według obowiązujących wówczas zasad, deklarowali wsparcie dla osób represjonowanych przez władze, doprowadzili do powstania nowego sklepu i budowy drogi, walczyli z nieprawidłowościami w punktach skupu płodów rolnych i kółkach rolniczych, organizowali wykłady Uniwersytetu Ludowego i działalność biblioteki dla rolników. W geście solidarności ze strajkującymi na Wybrzeżu, rolnicy z okolic Zbroszy Dużej podjęli lokalną akcję protestacyjną wstrzymując dostawy mleka i płodów rolnych do punktów skupu, zbierali i przekazywali do Gdańska pieniądze dla strajkujących. W 1980 roku w Warszawie członkowie struktur niezależnego ruchu chłopskiego ziemi grójeckiej, rzeszowskiej i lubelskiej oraz niezorganizowanych środowisk rolniczych powołali Komitet Założycielski NSZZ Rolników.
Na zaproszenie komitetu organizacyjnego obchodów, któremu przewodniczyli ks. Prałat Czesław Sadłowski, wójt gminy Jasieniec Marek Pietrzak oraz sołtys wsi Zbrosza Duża Renata Paździerska na uroczystościach zjawili się przedstawiciele najwyższych władz państwowych: prezydenta, premiera, marszałków Sejmu i Senatu, Ministra Spraw Wewnętrznych, samorządów województwa mazowieckiego, powiatu grójeckiego i białobrzeskiego, samorządów gminnych oraz mieszkańcy. Gośćmi specjalnymi uroczystości były osoby, które przed 40 laty położyły podwaliny funkcjonowania ruchu chłopskiego – inicjatorzy powstania Komitetów Chłopskich ziemi grójeckiej, rzeszowskiej i lubelskiej oraz dziennikarze-korespondenci Radia Wolna Europa.
Uroczystości rozpoczęła przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej wystawa i konferencja dotycząca powstawania i funkcjonowania Komitetów Samoobrony Chłopskiej. W tej części obchodów, zorganizowanej w dolnym kościele w Zbroszy Dużej – miejscu, gdzie przed 40 laty odbywały się pierwsze spotkania inicjujące działalność rolników, udział wzięli zaproszeni goście oraz okoliczni mieszkańcy, którzy w tej formie mogli zapoznać się z historią lokalną i poznać dzieje swoich niedalekich przodków. Sama wystawa wciąż udostępniona jest do zwiedzania w dolnym kościele w Zbroszy Dużej, natomiast w najbliższych tygodniach trafi do jasienieckich szkół.
Centralną część uroczystości stanowiła msza święta koncelebrowana przez legendy Solidarności – ks. Infułata Jana Sikorskiego i ks. Prałata Czesława Sadłowskiego. Po niej nastąpiło złożenie kwiatów pod obeliskiem upamiętniającym powstanie w 1978 roku Komitetów Samoobrony Chłopskiej oraz okoliczne przemówienia zaproszonych gości. Słowa uznania dla tych, którzy 40 lat temu dokonali niemożliwego broniąc polskiej wsi i wstawiając się za represjonowanymi przez ówczesne władze składali: Marek Pietrzak – wójt gminy Jasieniec i współgospodarz uroczystości, Zofia Romaszewska – doradca prezydenta RP, Pan Marek Suski – szef gabinetu politycznego premiera, dr Jarosław Szarek – prezes Instytutu Pamięci Narodowej, Sławomir Siwek – doradca Marszałka Sejmu RP, Weronika Piwarska – przedstawicielka Marszałka Senatu RP, Edward Zaręba – pełnomocnik Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji ds. współpracy ze związkami zawodowymi, Dariusz Bąk – poseł na Sejm RP, Władysław Kumorek – przewodniczący rady powiatu grójeckiego oraz Aleksander Świeykowski – dawny korespondent Radia Wolna Europa.
Część artystyczna obchodów odbyła się na terenie Publicznej Szkoły Podstawowej im. ks. Czesława Sadłowskiego. Zebrani mogli wysłuchać „Piosenek drugiego obiegu” z repertuaru Jacka Kaczmarskiego (m. in. niekwestionowany hymn Solidarności – „Mury”) i Przemysława Gintrowskiego (m. in. nie mniej znana i kojarzona z ówczesnymi czasami „Modlitwa o wschodzie słońca”) oraz obejrzeć spektakl „Polaków droga do wolności” w wykonaniu uczniów i absolwentów klas gimnazjalnych Publicznej Szkoły Podstawowej w Jasieńcu, w reżyserii Katarzyny Leśniak. Ostatnim punktem programu była kameralna projekcja filmów na kanwie wydarzeń w Zbroszy Dużej rozgrywających się przed 40 laty.
IML