Co z pieniędzmi zgromadzonymi na rachunku bankowym po śmierci jego właściciela

Bank powinien wypłacić środki z rachunku spadkobiercom zmarłego jeśli oczywiście będą mogli się wylegitymować np. sądowym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku. O stwierdzeniu nabycia spadku pisałem już wcześniej. Jeśli osób uprawnionych do nabycia spadku po zmarłym będzie kilka, nam również potrzebny jest wtedy dokument dotyczący podziału spadku. Jest to niezbędne, aby uchronić pieniądze zmarłego przed dostaniem się w ręce osób niepowołanych.
Od powyższego obowiązku zwolniony jest małżonek zmarłego jeśli pieniądze te były objęte małżeńską wspólnością ustawową. W tym przypadku bank powinien wypłacić małżonkowi połowę tej kwoty bez konieczności przedstawiania ww. dokumentów. Pozostała suma wchodzi w skład majątku spadkowego i jest wypłacana spadkobiercom w sposób wskazany powyżej.

Jeśli rachunek był założony wspólnie przez kilka osób, co do zasady, po śmierci jednej z nich osoby żyjące mogą w sposób nieograniczony dysponować tymi środkami, a bank nie ma prawa zablokować rachunku. Zgodnie z zasadą swobody umów osoby zakładające rachunek mogą dowolnie uzgodnić z bankiem sposób postępowania ze zgromadzonymi na koncie pieniędzmi. Cała kwota może np. zostać wypłacona temu z posiadaczy, który żyje. Z chwilą wypłaty bank wypełnia swoją część umowy i z tego tytułu nie może ponosić odpowiedzialności względem spadkobierców, którzy mogą dochodzić wypłaty przysługujących im pieniędzy od osoby która je otrzymała.

Aby uniknąć podobnych komplikacji właściciel rachunku może wydać bankowi pisemną dyspozycję wypłaty pieniędzy z rachunku po swojej śmierci wskazanym przez siebie bliskim osobom /tzw. dyspozycja na wypadek śmierci/. Kwoty wskazane w dyspozycji wypłacane są w sposób niezależny od wypłat związanych z dziedziczeniem. Osoba taka powinna jednak wiedzieć o tym, że została wskazana jako beneficjent gwarancji ponieważ bank nie ma obowiązku informowania o tym po śmierci posiadacza rachunku, chyba że zostało to zapisane w umowie rachunku bankowego.

Należy pamiętać także o tym, że pełnomocnictwo do dysponowania środkami na rachunku nie jest równoznaczna z dyspozycją na wypadek śmierci. Z chwilą śmierci posiadacza rachunku wygasają udzielone przez niego za życia innym osobom pełnomocnictwa do rachunku bankowego. Od tego momentu pełnomocnik nie może wypłacić pieniędzy ani wydać bankowi innej dyspozycji. Jeśli mimo to osoba taka wypłaci pieniądze nie informując banku o śmierci właściciela rachunku musi liczyć się z możliwością złożenia przez bank zawiadomienia do prokuratury o podejrzeniu popełnienia oszustwa. Poprzez takie działanie może narazić się także na odpowiedzialność względem spadkobierców, którzy będą żądali zwrotu wypłaconych kwot.

Musimy oczywiście zdać sobie sprawę z tego, że banki nie są zainteresowane szukaniem spadkobierców zmarłych właścicieli rachunków licząc, że z czasem przejmą zgromadzone przez nich środki. Aby tego uniknąć powinniśmy przede wszystkim informować bliskich o posiadanych rachunkach, gromadzić korespondencję z bankami oraz wskazać uposażonych i inne osoby, które mogą być uprawnione do odziedziczenia naszych pieniędzy. Pozwoli to uniknąć dodatkowych kosztów i czasu do dochodzenia swoich prawa do spadku. W przypadku jakichkolwiek pytań zawsze można udać się po poradę do radcy prawnego, który pomoże rozwiać wątpliwości.

Artur Zawolski, radca prawny, Partner
Paweł Kierończyk, radca prawny