Domagamy się korzystnych rozwiązań dla polskich rolników

15 marca 2017 r. gospodarzem spotkania było Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS). W dniu 10 marca mieliśmy zaszczy uczestniczyć w posiedzeniu Sejmowej Komisji Rolnictwa.  MRPiPS reprezentował Sekretarz Stanu Stanisław Szwed.

W dniu 3 marca w gmachu Ministerstwa Pracy odbyło się spotkanie z Sekretarzem Stanu  MRP i PS p. Stanisławem Szwedem. W spotkaniu uczestniczył także przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa. 
Spotkanie zostało poświęcone problematyce implementacji do polskiego systemu prawnego uregulowań unijnych poprzez wdrożenie ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw w odniesieniu do pracowników (obcokrajowców) zatrudnionych sezonowo. Podczas spotkania zwróciliśmy uwagę na szereg bardzo poważnych zagadnień związanych z ewentualnymi skutkami przyjęcia niniejszej ustawy w obecnej zaproponowanej przez  MRPiPS treści. W szczególności wykazano kilkanaście kluczowych zagadnień, które powinny stać się przedmiotem dalszych rozważań i poprawek do ustawy.

Oto niektóre z nich:

1. Obowiązek umownego zagwarantowania miejsca zamieszkania. 
Projektowana treść ustawy przewiduje obowiązek pracodawcy (rolnika) do zawarcia umowy użyczenia lub najmu z pracownikami, którym gwarantuje miejsce zamieszkania. Rozwiązanie to jest nie do przyjęcia ponieważ:
a)rolnicy musieliby zapłacić podwójne opodatkowanie, pierwszy raz: z wynagrodzenia, które stanowi podstawę naliczenia podatku dochodowego oraz drugi raz od wynajmu lokalu. Inne grupy zawodowe w Polsce gwarantujące pracownikom darmowy nocleg i posiłek są zwolnione z oskładkowania w tym zakresie na mocy uregulowań ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 16 pkt. 21). Umowa użyczenia też stanowi podstawę opodatkowania.
b)istnieje zagrożenie, że pracodawcy (rolnicy) zostaną potraktowani jako podmioty świadczące usługi noclegowe, co jest nie do zaakceptowania. Przedstawiciele Ministerstwa Pracy sugerowali, że wynika to z treści dyrektywy unijnej. Czytamy w niej, że rolnik może zagwarantować nocleg umową najmu lub „innym równoważnym dokumentem”. Zaproponowaliśmy, aby dokumentem tym była umowa o pracę w której zawarta jest informacja o udostepnieniu bezpłatnego noclegu w ramach pracy. Nie będzie to rodziło konsekwencji podatkowych. Przedstawiciele MRPiPS ze zrozumieniem odnieśli się do przedmiotowej propozycji. 

2. Maksymalny okres przebywania obcokrajowców w Polsce.
Ministerstwo Pracy zaproponowało maksymalnie 8-miesięczny czas pobytu w Polsce w roku kalendarzowym. Nie do zaakceptowania jest fakt zaliczenia do okresu pobytu w Polsce czasu w którym obcokrajowcy wyjechali do własnego kraju między dwoma okresami pracy: ci sami pracownicy nie będą mogli w ciągu tego samego roku kalendarzowego uczestniczyć w zimowych cięciu sadu i jesiennych zbiorach owoców. Powoływanie się w tym przypadku na dyrektywę unijną zostało podważone:
a)dyrektywa przewiduje nie 8-miesięczny a 9-miesięczny okres pobytu obcokrajowca.
b)dyrektywa przewiduje możliwość zliczenia faktycznego przebywania obcokrajowca albo jako kolejnych 9-miesięcy od czasu pierwszego wjazdu do Polski w okresie roku kalendarzowego.
c)z dyrektywy absolutnie nie wynika obowiązek zaliczenia do okresu przebywania w Polsce okresów, gdy obcokrajowiec tymczasowo powrócił do swojego kraju. Zaproponowaliśmy:
- wydłużenie okresu pobytu do 9-ciu miesięcy.
- sporządzenia zapisu w ustawie aby rolnik mógł dokonać wyboru sposobu obliczenia 9 miesięcznego pobytu obcokrajowca. Dziewięć miesięcy od pierwszego wjazdu do Polski lub 9 miesięcy faktycznego pobytu w ciągu roku kalendarzowego.

3. Trudność z określeniem miejsca zamieszkania pracownika sezonowego.  
Nowelizacja nakłada obowiązek wskazania we wniosku o pracę miejsca zamieszkania pracownika a tym czasem przepisy nie precyzują czy ma to być adres zamieszkania pracodawcy czy też adres fizycznego zamieszkania pracownika sezonowego. Strony ustaliły iż kwestia ta powinna stać się przedmiotem dalszych rozważań.

4. Rozróżnienie zatrudnienia pracowników w procedurze pracy krótkoterminowej i sezonowej.
Wskazaliśmy na bardzo ważny problem praktyczny, sprowadzający się do konieczności chwilowego zatrudnienia pracowników sezonowych do pracy przy pracach niemieszczących się w definicji pracy sezonowej (np. przy zbiorach owoców i warzyw), w czasie chwilowych przestojów w pracy spowodowanych np. kilkudniowymi opadami deszczów. Konieczność taka zachodzi z uwagi na obawę, iż obcokrajowcy niezarabiający przez szereg kolejnych dni porzucą pracę w gospodarstwie rolniczym na rzecz innego pracodawcy w Polsce lub poza granicami kraju. Sugerujemy, aby w takiej sytuacji dopuścić ustawowo możliwość wykonywania zastępczo pracy innej niż „sezonowej” w celu chwilowego utrzymania obcokrajowców w gospodarstwie aż do możliwości realizacji pracy właściwej po nastaniu odpowiednich warunków pogodowych. Sugerowane rozwiązanie spotkało się z zainteresowaniem strony rządowej.

5. Brak adekwatności kar za naruszenie przepisów ustawy. 
Zaproponowaliśmy, aby wymiar sankcji finansowych został uzależniony od wielkości gospodarstwa, jego obrotów bądź też wymiaru zatrudniania. Ważne jest aby w przypadku niedopełnienia formalności gospodarstwu nie groziła kara pozbawiająca możliwości dalszego funkcjonowania. Dokładnie takie rozwiązanie przewiduje np. Ustawa o transporcie drogowym, co jest przejawem poczucia sprawiedliwości i bezpieczeństwa dla małych pracodawców.

6. Ryczałt podatkowy z tytułu zatrudnienia obcokrajowców.
Obecnie ok. 90% umów zawieranych w rolnictwie to umowy o dzieło. W związku z informacją skierowaną do Urzędów Pracy przez Sekretarza Stanu Stanisława Szweda wyjaśniającą istotę tej umowy cywilno-prawnej należy prawidłowo zdefiniować istotę umowy o dzieło w rolnictwie. Sugestia, że umowy o dzieło w rolnictwie są nieprawidłowo czy bezprawnie zawierane to szkodliwa propaganda. Alternatywnym rozwiązaniem tej kwestii byłoby rozwiązanie ryczałtowe. Uprościłoby to problem wyliczenia podatku i oskładkowania umów.

7. Koszt zgłoszenia pracownika w Powiatowym Urzędzie Pracy w trybie „oświadczenia” lub na „wniosek”. 
Strona rządowa zaproponowała opłatę 30 zł od zgłoszenia wniosku. Z uwagi na fakt, ze wielu pracowników nie pojawia się u pracodawcy zaproponowaliśmy, aby opłata uiszczana była dopiero po przyjeździe do gospodarstwa rolniczego, przy zgłaszaniu tego faktu w Powiatowym Urzędzie Pracy.

8.Odroczenie terminu wejścia w życie ustawy o minimum dwa lata w branży rolniczej.
Wnioskowaliśmy, aby nowelizowana ustawa w odniesieniu do branży rolniczej obowiązywała od 1 stycznia 2019 r. Do tego czasu można będzie wprowadzić modyfikacje, aby „ustawa o promocji zatrudnienia” nie okazała się „ustawą o likwidacji zatrudnienia”. W ocenie NSZZ RI „Solidarność” treść nowelizacji przedmiotowej ustawy jest kompletnie nie do zaakceptowania i musiałaby skutkować wręcz natychmiastową likwidacją ogromnej części sektora rolniczego a nadto mogłaby się stać źródłem licznych niesprawiedliwych sankcji administracyjnych, skarbowych, karnych oraz stanowiłaby źródło znacznego wzrostu kosztów pracy i wzrostu obciążenia pracy o charakterze administracyjnym po stronie rolników.
Na ręce Elżbiety Rafalskiej – Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, złożona została petycja z prośbą o interwencję w Departamencie Rynku Pracy i spowodowanie zmiany szkodliwych gospodarczo regulacji. Zwracamy uwagę, że „Ustawa sezonowa” nie była konsultowana, ze środowiskiem plantatorów, których ta sezonowość najbardziej dotyczy. Specyfika tej produkcji i nadzwyczajna kumulacja pracy w czasie zbioru, wymagają by bezwzględnie zapoznać się ze stanowiskiem pracodawców, którzy te wymogi muszą spełniać. Ministerstwo Rolnictwa nie zajęło stanowiska w kwestii nowelizacji. Rolnicy zamiast organizować zbiory zajmą się produkcją dokumentów. Proponowane zmiany są szczególnie uciążliwe dla małych rodzinnych gospodarstw, których właściciel pilnuje ich procesów produkcji i coraz bardziej rozbudowanej otoczki biurokratycznej. Komplikacja przepisów i ich niezrozumienie spowoduje powstanie różnego rodzaju agencji pośrednictwa pracy, „pseudo firm”, biur doradczych itp. Już obecnie pojawiły się ogłoszenia, które za 100-200 zł od osoby oferują „pomoc” sadownikom. Tylko dla powiatu grójeckiego daje to kwotę kilku milionów złotych, wydrenowaną z kieszeni rolników na rzecz pośredników. To tylko niektóre zdania wybrane z dziewięciostronicowej petycji do p. Minister, którą podpisali:
Leszek Kumorek – Przewodniczący Sekcji Ogrodniczej NSZZ RI „Solidarność” ,
Ireneusz Komorowski – prezes Stowarzyszenia Plantatorów Borówki Amerykańskiej,
Dr Janusz Andziak – prezes Stowarzyszenia Plantatorów Truskawki,
Wiesław Błocki – prezes Krajowego Stowarzyszenia Plantatorów Czarnych Porzeczek,
Andrzej Karolak – prezes Krajowego Zrzeszenia Plantatorów Aronii Aronia Polska,
Dr. Piotr Latocha – prezes Stowarzyszenia Mini Kiwi,
Paweł Myziak – członek Zarządu Zrzeszenia Producentów Papryki RP.

Leszek Kumorek
Przewodniczący Sekcji Ogrodniczej
NSZZ RI „Solidarność”            
Przewodniczący Rady
Powiatu Grójeckiego